نقش انسجام اجتماعی در توسعه اقتصادی

اقتصاد نهادی به عنوان مهم ترین مکتب دگراندیش در سال های اخیر بیش از پیش مورد توجه اقتصاددانان قرار گرفته است. به عقیده نهادگرایان، ضعف، فقدان یا فساد نهادها ریشه های توسعه نیافتگی هستند و دست یابی به توسعه پایدار منوط به تغییر و اصلاح نهادهاست. مسئله اساسی در این میان، این است که محدودیت های اجتماعی عمده در کشورهای در حال توسعه مانع از اصلاحات نهادی و ظهور نهادهای کارآمد در این جوامع می شود. همین امر ضرورت توجه به ترتیبات اجتماعی و کیفیت نهادی را در تببین توسعه اقتصادی جوامع موجب شده است. لذا، هدف از پژوهش حاضر، ترکیب دو مفهوم اقتصاد و اجتماع و ریشه یابی توسعه اقتصادی از کانال انسجام اجتماعی است. انسجام اجتماعی به وضعیتی اطلاق می شود که در آن، اجزای تشکیل دهنده جامعه، به گونه ای به یک دیگر وصل می شوند که یک کل معنادار و موثر را بوجود می آورند. جوامع با انسجام اجتماعی بالاتر، به واسطه افزایش و گسترش نرم های اجتماعی و مدل های ذهنی مبتنی بر همکاری و مشارکت در جهت منافع جمعی، دارای مزیت های مهمی در خلق و تداوم نهادهای کارآمد و در نتیجه عملکرد بهتر اقتصادی هستند. این پژوهش، با ابتکار بکار گیری منطق فازی و استفاده از دو مولفه "برابری در توزیع فرصت ها" و "سرمایه اجتماعی" به برآورد شاخص انسجام اجتماعی برای 85 کشور منتخب توسعه یافته و در حال توسعه و بررسی رابطه انسجام اجتماعی با توسعه اقتصادی در این جوامع طی دوره 2008 تا 2010 با استفاده از رگرسیون داده های تابلویی می پردازد. یافته های پژوهش حاضر، حاکی از اثر مثبت و معنادار انسجام اجتماعی بر رشد تولید سرانه، نوآوری های فنی، اثربخشی نهادهای دولتی، کیفیت سیاست های توسعه، ثبات سیاسی و در نهایت توسعه اقتصادی است.